Eyüpsultan'da 10 bin mezar taşına 3 boyutlu koruma

Eyüpsultan Belediyesi Eyüpsultan Tarihi Merkez (ESTAM) Yönetimi, defin kültürünün önemli parçalarından olan ve Osmanlı döneminde bir sanat dalı haline gelen, üzerilerindeki yazılar, işaretler ve sembollerle yapıldıkları dönemin tarihine ışık tutan mezar taşlarını koruyabilmek için proje geliştirdi.

İlçedeki yaklaşık 10 bin mezar taşına kazınan tarihi, gelecek kuşaklara aktarabilmek amacıyla yola çıkan ESTAM Yönetimi, proje kapsamında, mezar taşlarının 3 boyutlu maketini çıkarmaya başladı. Çıkarılan dijital arşiv sayesinde çalınması veya hasar görmesi durumunda mezar taşları birebir yeniden yapılabilecek ya da onarılabilecek. DİJİTAL ARŞİV OLUŞTURULACAK ESTAM projesi kapsamında 67 proje olduğunu belirten Başkan Remzi Aydın, şu bilgileri verdi; "Bu 67 projeden biri de mezarlıkların ve hazirelerin korunması. Biz Türkiye'de ilk defa tarihi mezar taşlarımız için koruma amaçlı 3 boyutlu dijital arşiv oluşturuyoruz. Özel cihazlarla 3 boyutlu olarak bunları taratıyoruz, kayda alıyoruz, arşiv oluşturuyoruz. Bu mezar taşlarımızın herhangi bir şekilde zarar görmesi halinde bire bir ölçülü yeniden imalatını yapmak üzere. Aynı zamanda bu mezar taşlarımızın tercümelerini yaptırıyoruz. Pafta ve kataloglamalarını, peyzaj ve ışıklandırmalarını yaptırıyoruz. Dolayısıyla bu hazinelerimiz de ESTAM projesi kapsamında açığa çıkacak. Hem bir dini sembol, figür olarak hem de bir medeniyet ve mimari ve sanat eseri olarak günümüzde kullanıma ve seyrine sunulacak" “OSMANLI MEZAR TAŞLARI, SADECE BİZE MAHSUS" “Mezar taşlarının her birinde hikayeler var, edebi metinler var, ağıtlar, dersler, tavsiyeler var" diyen Başkan Remzi Aydın, şöyle devam etti; "Aslında her biri bir medeniyet mirası. Belki mezar taşlarından yola çıkarak o dönemlerde yaşamış insanların hayatlarına, dolayısıyla o dönemin toplumsal, sosyolojik, kültürel, siyasal birçok alandaki uygulamalarına, inanışlarına, birikimlerine ulaşabilirsiniz. Medeniyet açısından mezar taşları önemli bir vasıta. Ayrıca Osmanlı mezar taşları bir çok ülkede olmayan, sadece bize mahsus bir özellik, bunun kıymetini bilmek lazım." Çalışmanın, ilçedeki mezarlıklar, hazireler ve türbelerdeki mezar taşlarının gelecek kuşaklara aktarımı açısından önem arz ettiğini dile getiren Başkan Aydın, proje kapsamında, alanda 3 boyutlu tarayıcı ile mezar taşının birebir modelini çıkardıklarını, daha sonra ofiste üç boyutlu modellemesini yaptıklarını anlattı. Bu çalışmanın herhangi bir zarara uğrayan mezar taşını birebir onarabilme imkanı sağlayacağını vurgulayan Remzi Aydın, çalışmanın sonunda dijital arşiv oluşturacaklarını söyledi CBS ÖZNİTELİK BİLGİLERİ / MEZARTAŞI KİMLİKLERİ Kabirlerin vaziyet planı üzerindeki kodlarına göre öznitelik bilgileri arcgis ( Coğrafi Bilgi Sistemi)programının bilgi tablosuna girilmekte. Bu tabloda kabirlerin hangi döneme ait oldukları, başlıklarının, desenlerin, üzerindeki Osmanlıca yazıların anlamları gibi etiketler altında her bir kabrin fotoğrafı, lazer taraması ve koordinatları ile birlikte kimlikleri oluşturulmakta. 3D MODEL OLUŞTURMA / TARAMA Her biri kültür mirası niteliği taşıyan mezar taşları için lazer tarayıcı ile detaylı tarama yapılıp mezar taşının üç boyutlu modeli oluşturulmakta. Bu model neticesinde kırılan, hasar gören ya da kaybolan mezar taşlarının yeniden oluşturulması mümkün kılınmakta. Her bir tarama vaziyet planında belirlenmiş kodlara göre arşivlenmekte ve ihtiyaç halinde tekrar aynı koda göre taranabilmekte. HAZİRE MAKETLERİ Taranmış ve vaziyet planına işlenmiş kabirlerin üç boyutlu yazıcıdan 1:10 ölçeğinde maketleri oluşturulmakta. Bu maketler Sertarikzade Tekkesi’ndeki sanatçı hocalarca aslına uygun boyanmakta ve hazire maketinin bir parçası tamamlanmakta. Ebussuud Haziresi ile başlanılan arşiv ve maket çalışması nihayetinde oluşturulacak maket, 1:10 ölçek detayında ilgililerin ziyaretine sunulabilecek.