Cari açığa otomotiv gazı...
Türkiye ekonomisini tehdit eden cari açık, otomotivden darbe yemeye devam ediyor.
2001 yılına kadar ‘Otomobil ithalatı, cari açığı tetikliyor’ diye eleştirilen ancak yaptığı ihracat hamlesiyle sadece 2008’de 5.5 milyar dolar, son 10 yılda 11 milyar dolar fazla veren otomotiv sektöründe, dış ticaret dengesi tehlikeli boyutlara ulaştı. Lokomotif sektörde dış ticaret dengesinin eksiye dönmesiyle, tekstilden sonra ihracattaki son kale de düştü. Yılın ilk 5 ayında motorlu taşıt araçlarında ithalat, ihracatı solladı. Ocak-Mayıs döneminde otomotiv sektöründeki cari açık yarım milyar doları geçti.
Otomotiv Sanayi Derneği’nin (OSD) Haziran ayı raporuna göre, ilk 5 ayda 7 milyar 44 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken, ihracat 6 milyar 504 milyon dolarda kaldı. Böylece Mart ayında 35 milyon dolarla 2005 yılından sonra ilk kez eksiye dönen otomotivde dış ticaret dengesi kısa süre içinde 530 milyon dolara ulaştı. Dış ticaret fazlası geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 135 oranında azalmış oldu. 2010 yılının aynı döneminde otomotiv sektörü 1 milyar 625 milyon dolar fazla vermişti.
İhracat düştü, ithalat arttı
Binek otomobilde görülen dış ticaret açığı ise çok daha yüksek oldu. Pazarda ithalatın oranının yüzde 70’e dayanması, açığı adeta tetikledi. Geçen yılın Ocak-Mayıs döneminde 2 milyar 802 milyon dolarlık binek oto ihracatı, 3 milyar 476 milyon dolarlık da ithalat yapıldı. İthalattaki patlamaya bağlı olarak 674 milyon dolar dış ticaret açığı verildi. Geçen yılın aynı döneminde otomobil dış ticaretinde 976 milyon dolarlık fazla elde edilmişti.
Fransa, İtalya, İspanya başta olmak üzere otomotivde Türkiye’nin en büyük ihracat pazarlarındaki satışların keskin şekilde düşmesi ve Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun aldığı önlemlere rağmen yurtiçinde gerçekleşen rekor satış, otomotivde dengenin bozulmasına neden oldu. Özellikle Mayıs’ta ihracatta yaşanan düşüş, makası daha da açtı. Mayıs’ta toplam otomotiv ihracatı yüzde 5, binek otomobil ihracatı yüzde 27 düşüş gösterdi. Ocak-Mayıs döneminde toplam ihracat sadece yüzde 5 artarak, 331 bin 172 adetten 346 bin 643 adede çıktı. Binek otomobilde ise ihracat yüzde 5 düştü. 2010’un Ocak-Mayıs döneminde 200 bin 489 araç ihraç edilirken, 2011’de bu sayı 194 bin 318 adede geriledi.
Binek otomobilde ithallerin payı % 69
İlk 5 ayda Türkiye’de satılan binek otomobillerin yüzde 69’unu ithaller, yüzde 31’ini ise yerliler oluşturdu. Satılan 233 bin 32 otomobilin 161 bin 295’i adedi ithal, 71 bin 737 adedi yerli oldu.
Motorlu taşıt araçlarında dış ticaret S.O.S. veriyor
Yıllar İhracat (Milyon $) İthalat (Milyon $) Fark (Milyon $)
2002 3.180 2.299 +881
2003 4.946 5.342 -396
2004 8.148 10.108 -1.960
2005 9.429 10.379 -950
2006 11.730 11.145 +585
2007 15.701 12.035 +3.666
2008 17.991 12.358 +5.633
2009 11.891 8.745 +3.146
2010 13.526 13.177 +349
2010 (5 ay) 5.775 4.150 +1.625
2011 (5 ay) 6.504 7.034 -530
11 milyar $ fazladan eksiye geçtik
1996-2001 döneminde otomotiv ürünlerinde (taşıt araçları+yan sanayi parçaları) dış ticaret açığı 13 milyar 227 milyon dolar iken, 2002-2010 arasında 11 milyar dolarlık dış ticaret fazlası oluştu.
Her 100 şirketten 30’u ‘İthalat artacak’ dedi
Ekonomi Bakanlığı’nın düzenlediği “Dış Ticaret Beklenti Anketi”ne göre, şirketlerin yüzde 41.6’sı ihracatın, yüzde 38’i ihracat siparişlerinin artmasını bekliyor. Ankete katılan firmaların yüzde 62’si şu anda kayıtlı ihracat sipariş düzeylerini mevsim normallerinde değerlendiriyor. Ankete katılanların yüzde 30.4’ü ise ithalatın artmasını öngörüyor. İthalat nedenlerine bakıldığında yurt içi üretimin olmayışı yüzde 50 ile başlıca ithalat nedeni olarak ortaya çıkıyor. Mete Tansu / Vatan