Hakaretlerin, yalanların, dolanların, hukuk dışı uygulamaların havada uçuştuğu, insan psikolojini yerle bir eden kirli referandum süreci nihayet bitti… Kurtuluş savaşı gibi istisnalar hariç bütün savaşlar, milyonlarca insanın ölümüne sebep olduğunu ve olmaya da devam ettiğini biliyoruz…   Yaşanan vahşetin, çok uluslu şirketlerin karlarına kar katan, kirli ilişkiler zincirinin tezahürü olduğu da malumunuz…                                                                                             Kirli savaşlar olurda kirli seçimler olmaz mı..?                                                                                                   AKP döneminde, doğunun imrenerek baktığı, batıya açılan pencere olarak görülen bu güzelim memleket, kirlenmeye yüz tutan seçimleriyle, yavaş yavaş Asya ülkelerine benzemeye başladı…   Oysa  Mustafa Kemal Atatürk, muasır medeniyetin beşiği olan Batı’yı işaret etmekle, fikri hür vicdanı hür bir toplum hayali içindeydi… Cumhuriyet dönemindeki karşı devrim girişimleri maalesef, “özgür birey, örgütlü toplum, demokratik devlet” üçlemesine darbe vurmasıyla toplumsal gelişim engelledi…  Bunu anlamak hiç de zor değildi…  Zor olan, 1960’lı yıllardan itibaren başta Almanya olmak üzere Avrupa Birliği ülkelerine “kol gücü” ihtiyacını karşılamak için kapak atanları anlamak..(!)  Her yurttaş dilediği tercihte bulunabilir…   Lakin, yaşadıkları ülkenin eşitlik, özgürlük, hukuk gibi değerlerinden dem vuracaksın ama doğup büyüdüğün ülke halkına bu hayatı çok gören tercihte bulunacaksın.  Bu çifte standart, demokrat kesimleri üzmüş olsa da sonuçlara saygı göstermenin yine de bir yurttaşlık görevi olduğunu düşünüyorum.  Ayrıca, Avrupa’ya gitmekle Avrupalı olunamadığını da Referandum süreciyle öğrenme imkanını yakalamış olduk..(!) Arap ülkelerine bakıldığında ise demokrasi hak getire…  Lakin referandumda, bu ülkelerde yaşayan yurttaşlarımız, tercihlerini Parlamenter Demokratik Hukuk Sisteminden yana kullandılar…  Ayrıca, Amerika ve İngiltere gibi ülkelerde de tercihin, hukuk ve demokrasiden yana olması tesadüf olmadığı gibi yurttaşlarımızın ortak noktası “beyin göçü” nün paydaşları olmalarıdır… Yurt içine dönecek olursak;  Devlet imkanlarının seferber edilmesi ve muhalefete yaşam sansı tanınmaması yetmezmiş gibi, YSK tarafından “Tercih” yerine “Evet” mühürlü oy pusulalarının geçerli sayılması, Referandum sonuçlarına gölge düşürdü…   Sonucun değişeceğine dair küçük de olsa bir umudum yok… Başta Cumhuriyet Halk Partisi olmak üzere, “Hayır” kampanyasının tüm bileşenleri, tarihe not düşmek adına itirazda bulunacaklardır…  Benim asıl dikkat çekmek istediğim nokta, referandum sonucunun iktidar partisi AKP için, ciddi bir uyarı niteliğinde olmasıdır…    “Hayır” oylarının kıyılardan iç kesimlere doğru kayması ve onca imkanlara rağmen büyükşehirlerin kaybedilmesi, bana, ANAP’ın çöküşü hatırlattı. Dikkat çeken bir diğer nokta ise halk, çağdaş yaşam biçimine dokunulmamasını ve demokratik liberal bir sistem dahilinde yönetilme talebini dile getirmesi olmuştur. Hasan TEMEL