Bugün 17 Ağustos büyük Marmara depreminin 19. yıl dönümü, ülkemizin başı sağolsun. 1999  yılından bugüne çeşitli hükümetler geçti, depremle alakalı: 2 kez daha deprem yönetmeliği değişti, (2007-2018) 2019da da yeni bir Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği yürürlüğe girecek. Bu zaman zarfında okullarda güçlendirme veya yeniden yıkıp yapma inşaatları gerçekleşti, köprüler ve viyadükler güçlendirildi. Orta hasarlı binalara faizsiz 10 yıl vadeli kredi verilip, vatandaşın güçlendirme yapılması sağlandı. Ancak bu güçlendirme esasları statiği 2007 yönetmeliğine kondu. Bu arada yapılanlar ne derece sağlıklı bilinmezdir. Yanlış güçlendirme, balans yapan araba tekerliğine ezbere kurşun çakmaya benzer, bina bu durumda, deprem esnasında, salınım periyodunu bozduğundan, daha tehlikeli olmaktadır. Projeyi ve imalatı uzmanlarına yaptırmak gerekir.   Kentsel dönüşüm, 6306 sayılı yasa, riskli alan  veya riskli binaların nasıl yıkılmasını anlatan bir yasadır. Bence eksik bir yasadır. Yıktıktan sonra nasıl yapılacağı, 3194 sayılı yasa hükümlerine geçmektedir ki, buda sorunu tam çözemiyor ve bu nedenle depreme karşı dayanıksız binaların sorunu çözülemiyor. 6306 sayılı yasa, dönüşümü teşvik için, konut başı 150.000  TL’ye kadar kredi veriyor, 10 yıl vade tanıyor ve faiz oranının %40’ını hibe olarak karşılıyor veya aylık 960 TL - 18 ay hibe kira yardımı yapıyor, bütün bunların yeterli olmadığı görülüyor, nedeni ise, kentsel dönüşümü, rantiyeciler su istimal ediyor ve anlaşmalar kilitleniyor. Oysa İstanbul için 1/25.000lik bir kentsel dönüşüm planı hazırlanıp, sonra onu ilçeler nezdinde, 1/5.000 ve 1/1.000lik planlar halinde uygulamalı, bu planlarda, nerelerde yüksek rantlı yerler yaratılacağı bilinmeli ve o alanların rantı ile maliyeti korumayacak yerler desteklenmeli. Yoksa bir ilçede yapılan bir AVM, artık o çevrede anlaşmayı imkansız hale getiriyor ve beklentileri yükseltiliyor.   İşte bunun önüne dönüşüm planları yapmakla geçilebilir. Haziran 2018 de yürürlüğe giren imar yönetmeliği, yine eksiklerle ve sakat doğmuştur, İstanbul’da bugüne kadar 9-10 imar yönetmeliği değişti, ancak en uzun kalan 21 yıl yürürlükte kalmış, yönetmeliğe göre, İstanbul’un %90 yapılaşmış ve kentsel dönüşüme muhtaç iken, 2018 imar yönetmeliği eskileri, bir nevi hiçe sayarak, sanki yeni bir şehir kuruluyormuş mantığı ile çıkmıştır. Oysa asma katlı bir bina yıkılıp yapıldığında, ruhsatlı iskanlı değilse asmakat yapamıyor. Yollara veya arkaya meyilli ve 3,5 mden fazla meyil varsa kademe yapmak zorunda, burada dönüşümü engelleyen maddelerdendir. Ayrıca yine önceden zeminde 3x3 yırtık ile bodrumlar bağımsız bölüm idi, şimdi yapamıyor. Bina kademeleri yapılırsa o kısmı o daire teras kullanamıyor. Çatı olmak zorunda, neden ?,  tabi iyi tarafları da yok mu, var.. Emsal dışı alanlar %30 çıktı. Çatılar 60 cm parapet çıkıntısı ucuna 50 cm parapet duvarı ve gizli dere çatı kısmına 80 cm duvar üstüne çatı oturtuluyor ve çatı dubleksi nerede ise, çatının tamamını kullanıyor. Su basman 1,20m çıkartıldı. Bina girişleri 0,20m genişlikte bir aparat ile engelli girişi sağlandı. Eski bitişik nizamda -1,80 m arka bahçeye hafriyat yapma imkanı sağlandı.   Bodrum katların bağımsız bölüm olması sağlandı, ama yine bence tam değil, dönüşüme hizmet etmesi için, uzun yıllar yürürlükte kalan yönetmeliğe dönülmesi gerekir.   İmar barışı ise ilk 1982 de çıkan 2805 sayılı yasa ile, 1985e kadar (2981 – 3290) sayılı yasalardan bugüne 36 yıl geçti, imar affı çıkmadı, vergi barışı yasası neredeyse yılda iki kez çıkar oldu. İşte bu uzun süredir beklenen imar affını iyi değerlendirmek lazım. Şöyle ki; yasak olan herşeyi affediyor, yeter ki yola, komşu parsele bir tecavüzün olmasın, mahkeme, yıkım kararı, para cezası, kaçak katlar hepsi affa giriyor. Uzatılmazsa müracaat süresi 31 Ekim 2018’e kadar devam ediyor, para yatırma süresi ise 31.12.2018dir.   Kimler yararlanıyor; dubleksi bağımsız yapanlar, sığınağı daire yapanlar, iskanı ve ruhsatı olmayanlar, kaçak katları olanlar, binayı projesine uygun yapmayanlar, kısaca kat mülkiyeti tapusu olmayanlar yararlanıyor.   Öncelikle herkes PTT’den, e-devlet şifresini alıp, oradan ilk başvuruyu yapıyor. Bunun için; sokak rayiç bedeli , arsa alanı, daire brüt alanı, (ortak alan sığınak otopark varsa bu alana ilave olacak ) bina kaç katlı olduğu, konut mu ? – iş yeri mi ?  olduğu tam olarak bilinmeli. Bununla yapı kayıt belgesi çıkıyor. İkinci aşama ise kat mülkiyetine geçiş için bir mimar veya ofis tarafından proje çizilecek ve kat mülkiyetine esas liste hazırlanıp tapuya verilecek, ancak bunun için tüm hissedarların imzası şarttır ve tapudan kat mülkiyeti tapuları çıkmış olacak.. Depremsiz günler dileklerimle…   Mustafa DEMİR İnş. Yük. müh